انواع جنایات و جرایم بین المللی
جرایم بین المللی یا جنایات بین المللی چیست ؟
.
وقتی جنایتی در سطح بین الملل و به وسعت سرزمین ها اتفاق می افتد اولین موضوعی که ذهن انسان را درگیر خود می کند این است که چه کسی قرار است با این اعمال مقابله کند به عنوان مثال اگر جرمی در داخل یک کشور اتفاق بیوفتد سازمان های قضایی آن کشور وظیفه مقابله و مبارزه با آن جرم و مجازات نمودن عاملین آن جرم را بر عهده دارند اما اگر جنایات وسیعی در سطح بین المللی از قبیل نسل کشی ، جنگ ، غارت و … اتفاق بیوفتد چه کسی باید با مرتکبین آن ها مقابله کند ؟
جدای از این آیا اصلا ارگان یا سازمانی در سطح بین الملل وجود دارد که توانایی و قدرت مقابله با این افراد را داشته باشد؟
ما در این مقاله سعی کرده ایم که جرایم بین المللی را با توجه به معاهدات بین المللی و اساسنامه های سازمان های بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل متحد و شورای امنیت بررسی نماییم .
جرایم بین المللی
.
جرایم بین المللی به دو دسته عمده جرایم بین المللی ذاتی و جرایم بین المللی قراردادی تقسیم می شوند .
.
جرایم بین المللی ذاتی
.
منظور از جرایم بین المللی ذاتی جنایت نسل کشی ، جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی است که به تعبیر اساسنامه دیوان بین المللی کیفری ، فجیع ترین جنایاتی است که موجب اضطراب جامعه بین المللی شده و وجدان بشریت به شدت از آن لکه دار شده است . از طرفی منظور از جرایم بین المللی قراردادی هم جرایمی هستند که علت بین المللی قلمداد شدن آن ها معاهده ای بین المللی است که چندین دولت با توافق یکدیگر آن را ایجاد کرده و بر اساس مفاد آن عهد نامه علاوه بر تعهد به جرم انگاری عمل خاص متعهد به محاکمه یا مسترد کردن مجرمان موضوع آن هم شده اند .مثل جرم قاچاق مواد مخدر مصوب 1988 دولت های عضو هم متعهد به جرم انگاری و هم متعهد به محاکمه یا مسترد کردن مجرمین موضوع آن شده اند.
نمونه های دیگر از جرایم بین المللی قراردادی مثل دزدی دریایی ، آپارتاید* ، گروگان گیری هستند .
آپارتاید : عبارت است از سیاست تبعیضی که نژادپرستان کشور جمهوری آفریقای جنوبی علیه اکثریت سیاهپوست بومی و بومیان آن کشور اعمال می‌کنند.
موضوعی که مهم است این است که هر دو دسته جرایم بین المللی اعم از ذاتی یا قراردادی از گذشته تا به اکنون موضوع صلاحیت دادگاه های داخلی کشور ها بوده اند اما در حال حاضر در خصوص جرایم بین المللی ذاتی متولی دیگری نیز برای رسیدگی به وجود آمده است که آن دیوان بین المللی کیفری است .البته مرجع اصلی رسیدگی کننده در خصوص این جرایم همچنان دادگاه های داخلی کشور ها هستند اما دیوان بین المللی کیفری نیز یک صلاحیت تکمیلی در این خصوص دارد .
در ذیل ماده 1 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری بیان شده است که دیوان دارای صلاحیت تکمیلی نسبت به صلاحیت کیفری ملی است .
جرایم بین المللی قراردادی
.
جرایم بین المللی قراردادی بسیار متنوع هستند و بسته به نوع معاهداتی که بین دولت های مختلف منعقد می گردد تعیین می گردند و جرم انگاری می شوند اما جرایم بین المللی ذاتی در واقع جرایمی هستند که در اساسنامه دیوان بین المللی کیفری بیان شده اند که منحصر به 3 مورد جنایات جنگی ، نسل کشی و جنایت علیه بشریت هستند که در این مقاله ما سعی میکنیم این 3 مورد را بررسی نماییم .
جنایات جنگی
.
.
مطابق تعریف جنایات جنگی عبارتند از : نقض فاحش حقوق بین الملل بشر دوستانه ناظر بر مخاصمات مسلحانه.
برای روشن شدن موضوع حقوق بین الملل بشر دوستانه نیز نیاز به تعریف دارد
حقوق بین الملل بشر دوستانه عبارت است از مجموعه مقرراتی اعم از کنوانسیون ها یا حقوق بین الملل عرفی که به بیان آداب و سلوک جنگ یا به تعبیر دقیق تر و امروزی آن مخاصمه مسلحانه می پردازد و به دنبال انسانی کردن جنگ و تعدیل خشونت ها و پیامد های ناگوار آن است آنچه که به صورت عمده و فاحش این مقررات عهد نامه ای یا عرفی را نقض کند جنایات جنگی است .
.
انواع جنایات جنگی در اساسنامه دیوان بین المللی کیفری :
.
با توجه به ماده 8 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری جنایات جنگی به دو دسته کلی جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه بین المللی و جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی تقسیم می شوند .
جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه بین المللی خود به دو دسته تقسیم می شوند
.
الف ) نقض فاحش کنوانسیون های 1949 ژنو
ب) نقص فاحش قوانین و عرف های مسلم حقوق بین المللی حاکم بر منازعات مسلحانه بین المللی
.
جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی هم به دو دسته تقسیم می شوند
.
الف ) نقض فاحش ماده 3 مشترک هر چهار کنوانسیون ژنو ناظر به مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی
ب) نقض فاحش قوانین و عرف های قابل اجرا در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی که به هر 4 قسم در ذیل این بند می پردازیم .
نقض های فاحش کنوانسیون های ژنو
.
این موارد عبارت اند از کشتار عمدی ، شکنجه یا رفتار غیر انسانی از جمله آزمایش های زیست شناختی ، فراهم آوردن موجبات رنج عظیم یا صدمه شدید به جسم یا سلامتی ، تخریب و ضبط گسترده اموال که ضرورت های نظامی آن را توجیه نمی کند و به صورت غیر قانونی و خودسرانه اجرا شده است ، اجبار اسرای جنگی یا دیگر اشخاص مشمول حمایت کنوانسیون به خدمت در صفوف نیرو های دولت دشمن ، محروم کردن عمدی اسرای جنگی یا دیگر اشخاص مشمول حمایت از حق محاکمه عادلانه و قانونی ، تبعید یا انتقال غیر قانونی یا حبس غیر قانونی ، گروگان گیری
.
نقض های فاحش قوانین و عرف های مسلم حقوق بین بین الملل حاکم بر منازعات مسلحانه بین المللی
.
هدایت عمدی حملات بر ضد مردم غیر نظامی در کلیت آن یا بر ضد افراد غیر نظامی که مشارکت مستقیم در مخاصمات ندارند ، هدایت عمدی حملات بر ضد اهداف غیر نظامی ، هدایت عمدی حملات بر ضد کارکنان تاسیسات ، مواد ، واحد ها یا وسایل نقلیه ای که در کمک رسانی بشر دوستانه یا ماموریت های حفظ صلح به موجب منشور ملل متحد به کار گرفته می شوند مادام که آن ها از حمایتی برخوردارند که به غیر نظامیان یا اهداف غیر نظامی به موجب حقوق بین المللی منازعات مسلحانه داده شده است ، انجام عمدی حمله ای با علم به اینکه چنین حمله ای باعث تلفات جانی یا آسیب به غیر نظامیان یا خسارت به اهداف غیر نظامی یا آسیب گسترده ، درازمدت و شدید به محیط زیست خواهد شد ، حمله یا بمباران شهر ها ، روستاها ، مناطق مسکونی یا ساختمان هایی که بی دفاع بوده و اهداف نظامی نیستند یا به هر وسیله ای که باشد ، کشتن یا زخمی کردن رزمنده ای که سلاح خود را بر زمین گذاشته یا وسیله ای برای دفاع ندارد و از روی اختیار تسلیم شده است ، سو استفاده از پرچم متارکه جنگ یا پرچم ، نشان ها و لباس های متحد الشکل دشمن یا سازمان ملل یا علائم مشخصه کنوانسیون های ژنو به طوری که منجر به مرگ یا آسیب شدید به اشخاص شود ، اقدام دولت اشغالگر به طور مستقیم یا غیر مستقیم برای انتقال بخش هایی از جمعیت غیر نظامی اش به سرزمینی که اشغال می کند یا تبعید یا انتقال تمام یا بخش هایی از جمعیت سرزمین اشغالی در داخل یا به خارج از سرزمین ، به کار بردن سم یا سلاح های سمی ، ارتکاب تجاوز جنسی ، برده گیری جنسی ، اجبار به فحشای جنسی ، حاملگی اجباری ، عقیم کردن اجباری ، یا به هر شکل دیگر از اشکال خشونت جنسی که موجب نقض فاحش کنوانسیون های ژنو می شود . به طور کلی مبنای این جنایات صرفا عرفی و تابع عرف بین الملل است اگر چه کنوانسیون های 1899 و 1907 لاهه برخی از این جنایات را مدون کرده است .
نقض های فاحش ماده 3 مشترک کنوانسیون های ژنو
.
خشونت بر ضد جسم و جان و به ویژه قتل از هر نوع ، تجاوز به کرامت شخص به ویژه رفتار موهن و تحقیر کننده ، گروگان گیری ، صادر کردن احکام و اجرای مجازات های اعدام بدون وجود حکم قبلی صادر شده از دادگاهی که به طور قانونی تشکیل شده باشد و تمام تضمین های قضایی را که ضرورت آن به طور عام شناخته و پذیرفته شده است تامین نماید .
.
نقض های فاحش قوانین و عرف های قابل اجرا در منازعات مسلحانه غیر بین المللی
.
هدایت عمدی حملات بر ضد مردم غیر نظامی در کلیت آن یا بر ضد افراد غیر نظامی که در اعمال جنگی شرکت مستقیم ندارند ، هدایت عمدی حملات بر ضد کارکنان ، تاسیسات ، مواد ، واحد ها و خودروهایی که در کمک رسانی بشر دوستانه یا ماموریت حفظ صلح به موجب منشور ملل متحد به کار گرفته می شوند ، بسیج اجباری یا داوطلبانه کودکان زیر 15 سال در نیرو های مسلح یا گروه های مسلح یا به کار گرفتن آن ها برای مشارکت فعال در کارهای جنگی .
جنایات علیه بشریت
.
این اصطلاح اولین بار در سال 1915 در اعلامیه مشترک سه کشور انگلستان ، روسیه و فرانسه که به مناسبت محکومیت قتل عام ارامنه توسط ترکیه صادر گشت به کار رفت پس از جنگ جهانی دوم این جرم به عنوان یکی از سه جرم مهم بین المللی موضوع صلاحیت دادگاه های نورنبرگ و توکیو قرار گرفت . تحولات بعدی حقوق بین الملل باعث استقلال جنایات علیه بشریت از پدیده جنگ گردید
مبنای جرم انگاری جنایات علیه بشریت حمایت از حقوق بشر است حقوقی مانند حق حیات ، حق آزادی ، حق امنیت و …
ماده 7 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری در مقام تعریف جنایت علیه بشریت می گوید : منظور از جنایات علیه بشریت در این اساسنامه هر یک از اعمال مشروحه ذیل است ، هنگامی که در چارچوب یک حمله گسترده یا سازمان یافته بر ضد یک جمعیت غیر نظامی و با علم به آن حمله ارتکاب می یابد :
.
1) قتل
2) ریشه کن کردن
3) به بردگی گرفتن
4) تبعید یا کوچ اجباری یک جمعیت
5) حبس کردن یا ایجاد محرومیت شدید از آزادی جسمانی که بر خلاف قواعد اساسی حقوق بین الملل انجام شود
6) شکنجه
7) تجاوز جنسی ، برده گیری جنسی و ….
8) تعقیب و آزار هر گروه یا مجموعه مشخصی به علل سیاسی ، نژادی ، ملی ، قومی ، فرهنگی ، مذهبی ، جنسیت یا علل دیگر در ارتباط با هر یک از اعمال مذکور در این بند یا هر جنایت مشمول صلاحیت دیوان که در سراسر جهان به موجب حقوق بین الملل غیر مجاز شناخه شده است .
9) ناپدید کردن اجباری اشخاص
10) جنایت تبعیض نژادی
11) اعمال غیر انسانی مشابه دیگری که بصورت عمدی و به قصد ایجاد رنج عظیم یا صدمه شدید به جسم یا به سلامت روحی و جسمی صورت پذیرد .
.
جنایت نسل کشی
.
نسل کشی ناگوارترین شکل جنایت علیه بشریت است ، قرن بیستم به کرات شاهد وقوع این جنایت یعنی نابودی دسته جمعی انسان ها بوده ایم .کشتار ارامنه در خلال جنگ جهانی اول در فاصله سالهای 1915 و 1916 به دست دولت ترکیه ، قتل عام یهودیان توسط آلمان نازی ، کشتار حدود دو میلیون نفر از کامبوجی ها در اواسط دهه 1970 توسط رژیم خمرهای سرخ و کشتار توتسی ها توسط هوتو ها در رواندا نمونه هایی از این جنایت غیر انسانی است .
اولین بار در ماده 2 کنوانسیون جلوگیری و مجازات نسل کشی 1948 به تعریف این جنایت پرداخته شد این ماده عینا در ماده 6 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری تکرار شد به موجب این ماده منظور از نسل کشی در این اساسنامه هر یک از اعمال مشروحه ذیل است که به قصد نابودی تمام یا قسمتی از یک گروه ملی ، قومی ، نژادی ، یا مذهبی از حیث همین عناوین ارتکاب یابد :
.
1 ) قتل اعضای یک گروه
2) ایراد صدمه شدید نسبت به سلامت جسمی یا روحی اعضای یک گروه
3) قرار دادن عمدی یک گروه در معرض وضعیت زندگی
نا مناسب که منتهی به زوال قوای جسمی کلی یا جزئی آن بشود د) اقداماتی که به منظور جلوگیری از تولد و تناسل یک گروه صورت گیرد
4) انتقال اجباری اطفال یک گروه به گروه دیگر